Κουλτούρα

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, στο Πήλιο κατοικούσαν οι θρυλικοί Κένταυροι – μυθικά πλάσματα με σώμα ανθρώπου από τη μέση και πάνω και με σώμα αλόγου από τη μέση και κάτω. Ο πιο γνωστός ήταν ο Κένταυρος Χείρωνας, δάσκαλος πολλών μυθικών ηρώων όπως ο Αχιλλέας, ο Θησέας, ο Ιάσονας και ο Ασκληπιός.

Σήμερα, τo βουνό των Κενταύρων υψώνεται επιβλητικό πάνω από το Βόλο, συνδυάζοντας μοναδικά το ορεινό και παραθαλάσσιο τοπίο. Πνιγμένο στο πράσινο, το Πήλιο διαθέτει ένα εκτενέστατο δίκτυο από μονοπάτια και καλντερίμια που είναι ιδανικά για ατελείωτες περιηγήσεις.

Μέσα σε αυτή την πλούσια φύση βρίσκεται και ο Άγιος Γεώργιος Νηλείας, το ψηλότερο χωριό του Πηλίου χτισμένο σε υψόμετρο περίπου 620 μέτρων με  αμφιθεατρική  θέση μεταξύ δύο μεγάλων πλαγιών. Τα παραδοσιακά καλντερίμια του χωριού οδηγούν σε σημεία με  εντυπωσιακή πανοραμική θέα, ενώ ένα από αυτά οδηγεί και στο Θέατρο Αλώνι που περήφανα αγναντεύει όλο τον Παγασητικό κόλπο και παραπέρα.

Εδώ και 20 χρόνια, το Θέατρο Αλώνι αναβιώνει τη μακρόχρονη καλλιτεχνική παράδοση του τόπου καθώς, κατά το τέλος του 18ου αιώνα και τις αρχές του 20ου , πολλοί κάτοικοι του χωριού βρέθηκαν στην Αίγυπτο και την Ευρώπη και οι οποίοι γυρίζοντας έφεραν πολλές θετικές πολιτιστικές επιρροές. Έτσι, στο χωριό διδάσκονταν ευρωπαϊκοί χοροί (όπως τανγκό και βαλς), μουσική, τραγούδι, πιάνο – ενδεικτικό είναι ότι τα μεγάλα αρχοντικά είχαν οπωσδήποτε πιάνο – , ενώ η πλατεία έσφυζε από ζωή χάρη στα καλλιτεχνικά δρώμενα που διοργανώνονταν συχνά. Μεγάλη ιστορία από εκείνη την εποχή έχουν αφήσει και τα θεατρικά μπουλούκια με το χωριό του Άγιου Γεωργίου να αποτελεί βασικό σταθμό τους. (Δείτε σχετική ενότητα.)

Έτσι, το Θέατρο Αλώνι συνεχίζει αυτό το σημαντικό πολιτιστικό έργο, προσφέροντας διδασκαλία και ψυχαγωγία, με έμπνευση την ιστορία του τόπου και τη ζωογόνο φύση. Ενώ, οι πρώτοι υποστηρικτές του Θεάτρου υπήρξαν οι απόγονοι εκείνων των κοσμοπολιτών χωριανών, παρακινώντας και σήμερα με μεγάλο ενθουσιασμό θεατές από την ευρύτερη περιοχή και όλη την Ελλάδα.

Culture

According to the Greek mythology, Pelion used to be inhabited by the legendary Centaurs – mythical creatures with the upper body of a human and the lower body of a horse. The most famous of these was Chiron, teacher of many mythological heroes like Achilles, Theseus, Jason and Asclepius.

Today, the mount of Centaurs peaks high above the city of Volos, combining in a unique way mountainous and seaside landscapes.  Well known for its lush vegetation, Pelion has a wide network of paths and cobblestoned passages, ideal for long promenades and trekking.

Within this lush nature, perched in between two large hillsides of Pelion, lies the amphitheatrically located village of Aghios Georgios Nileias (at a height of 620 meters). The traditional cobblestoned paths of the village lead to spots of breathtaking panoramic view, while one of these leads to Aloni Theatre proudly overlooking the Pagasetic Gulf and beyond.

For more than 20 years, Aloni Theatre has been reviving the long cultural tradition of this place as, by the end of the 18th century and at the beginning of the 20th century, many of the village’s inhabitants went to Egypt and Europe to return eventually by bringing along several positive cultural influences. So, European dances (such as tango and waltz), singing, music and piano were being taught in the village. It is worth mentioning that the great mansions of the times would definitely feature a piano in their halls. At the same time, the village’s square was bustling with life thanks to the cultural events regularly organized there; while, of great historical importance are the traveling popular theatre groups [bouloukia] of the times that would always make a stop at Aghios Georgios thanks to the village’s prominence.

Therefore, Aloni Theatre maintains to date this important cultural heritage by offering education and entertainment inspired by the history of the place and its life-giving nature. Moreover, the first supporters of the theatre were descendents of those cosmopolitan village people, urging until nowadays with great enthusiasm spectators from the wider area and all over Greece to join this unique cultural experience.

Θεατρικά μπουλούκια!

μια ιστορική αναδρομή..

Από την εποχή που ο Θέσπις ταξίδευε με τον αραμπά του μεταφέροντας τις παραστάσεις από τόπο σε τόπο, στην κλασική Ελλάδα, όπως και ο Αθηναίος ηθοποιός Νικήρατος (5ος αιώνας π.χ.), σ αυτόν τον τόπο του πνεύματος και του φωτός δεν σταματήσανε τα θεατρικά δρώμενα μέχρι και σήμερα. Έντεκα χιλ. πεντακόσια θέατρα λειτουργούσαν την εποχή εκείνη στον ελληνικό χώρο και αποτελούν βαριά κληρονομιά για μας σήμερα. 

Το ελληνικό μπουλούκι είναι μέρος της θεατρικής μας ιστορίας είναι απόγονος του περιπλανώμενου διονυσιακού θιάσου, του αοιδού και του ραψωδού, των θιάσων της κομέντια ντελ άρτε. Το 19ο αιώνα γνωρίζουν μεγάλη άνθηση τα «θεατρικά μπουλούκια», όπως έχει καθιερωθεί να λέγονται οι περιφερόμενοι θίασοι, που φτάνει η δράση τους μέχρι και τη δεκαετία του 1950, όπου αργότερα, έχουμε τη σύγχρονη συνέχεια του πετυχημένου θεσμού των ΔΗΠΕΘΕ( δημοτικά περιφερειακά θέατρα) μέχρι και της ημέρες μας. Πράγματι ο δρόμος των μπουλουκιών έρχεται από πολύ μακριά.

Τα μπουλούκια ταξίδευαν πάντα με τρένα, μουλάρια, σε καρότσες φορτηγών, ή με εισιτήριο τρίτης θέσης, έμεναν όπου μπορούσαν – συχνά κάτω από άθλιες συνθήκες. Ήταν οικογένειες θεατρίνων πολλές φορές και δύο γενιών πού γύριζαν σε όλη την Ελλάδα σε χωριά και κωμοπόλεις δίνοντας παραστάσεις σε καφενεία, σχολεία πλατείες και αλώνια. Δημιουργώντας αυτοσχέδιες σκηνές από τα ίδια τα τραπέζια του καφενείου και φωτισμό με λάμπες λουξ.

Σε μικρά χωριά αντί για εισιτήριο ο κόσμος τους πήγαινε καμιά κότα, αβγά, ζυμωτό ψωμί, χόρτα, και ότι άλλο αγαθό είχε ο καθένας. ( θεατρικές εξορμήσεις στην περιοχή του Βόλου από την εφημερίδα ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ, 9 Μαρτίου 1883 : «Εν Βόλω δίδει παραστάσεις θίασος υπό τον κ. Ανδρονόπουλον όστις ήρχισε δια του Οθέλλου. Ως θέατρον διεσκευάσθη προσηκόντως του καφενείου Ζαλούχου» ).

«Ο αγαπητικός της βοσκοπούλας», Η «Γκόλφω», «Η ωραία του πέραν», «Ο κουρσάρος», «Εσμέ η Τουρκοπούλα» «Μαρία Πενταγιώτισα» ήταν μερικά μόνο από τα έργα που περιλαμβάνονταν στο ρεπερτόριο των μπουλουκιών. Επίσης συμπεριελάμβαναν και κάποιες «νούτικες κωμωδίες» (από το νου). 

Οι κωμωδίες αυτές δεν είχαν καθόλου κείμενο και οι ηθοποιοί αναγκάζονταν να αυτοσχεδιάζουν από μνήμης και να προσαρμόζουν κατά περίσταση και κατά περιοχή , αυτό ήταν και το μεγάλο σχολείο για όλο το θίασο. Όσο μεγαλύτερο ρεπερτόριο είχε ο θίασος, τόσο περισσότερο μπορούσε να μείνει σε ένα μέρος αλλάζοντας έργο κάθε βράδυ.

Η προκατάληψη ήταν αρνητική από της τοπικές κοινωνίες της εποχής, Παρόλο που φρόντιζαν οι θιασάρχες τα σχήματα να είναι οικογενειακά και τα υπόλοιπα μέλη να είναι όσο το δυνατόν ζευγάρια για να μην προκαλούν, ωστόσο η προκατάληψη για τους θεατρίνους ήταν βαθιά ριζωμένη. Η εκκλησία δεν μπορούσε να δεχτεί το σινάφι των «αμαρτωλών» και «ακαθάρτων», που άνδρες και γυναίκες συμβιώνουν, κοιμούνται στα ξενοδοχεία, γδύνονται και ντύνονται για να βγούνε στη σκηνή, καμώνονται πώς ερωτεύονται, πως τάχα πεθαίνουν και « όλα αυτά τα υποκριτικά και ψεύτικα».

Τα μπουλούκια αποτελέσανε μικρό πανεπιστήμιο θεατρικής παιδείας των ανθρώπων τις υπαίθρου αλλά και των ίδιων των καλλιτεχνών που συμμετείχαν σ αυτά. Περάσανε από τα μπουλούκια μεγάλα ονόματα που γίνανε μετέπειτα γνωστοί πρωταγωνιστές όπως η Σπεράντζα Βρανά, η Καλή Καλό, ο Κώστας και Γιώργος Γακίδης, , ο Στέφανος και η Αλέκα Στρατηγού καθώς και οι οικογένειες Στέφανου και Κατίνας Καλουτά με τις γνωστές κόρες Άννα και Μαρία, τα γνωστά τότε «Καλουτάκια», την οικογένεια Κοτοπούλη όπου έπαιξε σε ηλικία 12 χρονών στον «Αγαπητικό της βοσκοπούλας»- η κατόπιν μεγάλη Μαρίκα Κοτοπούλη-, η οικ. Νέζερ, η οικ. Πρεβελέγγιου και πολύ άλλοι.

Και για να έρθουμε και στα δικά μας, ο τότε Άι-Γιώργης ο Μεγάλος, κεφαλοχώρι και πλουσιότερο χωριό του Πηλίου έπαιξε σημαντικό ρόλο στα θεατρικά πράγματα. Από της αρχές του 20ου αιώνα γνωρίζουμε για τη φιλοξενία μπουλουκιών στο χωριό.

Στη θέση της πλατείας που είναι το άγαλμα του Νικόλα σήμερα, ήταν ένα μεγάλο καφενείο που καταστράφηκε (το έκαψαν οι Γερμανοί στην Κατοχή στον Β! παγκόσμιο πόλεμο). Εκεί λειτουργούσε το καφενείο του Νίκου Σακούλι (παππού του γράφοντος), σ’ αυτό το χώρο παίζονταν οι θεατρικές παραστάσεις. Και στην Αγία τριάδα (οικισμό του Αγίου Γεωργίου) στο Μοναστηριακό μαγαζί το χειμώνα. Από αυτές τις φιλοξενίες υπάρχουν φωτογραφίες καθώς και αφηγήσεις από ηλικιωμένους σήμερα Α’ι’γιωργίτες που έχουν ζήσει αυτές της ιστορίες και ακόμα θυμούνται της σάτιρες που λεγόντανε τότε «Η Σουλτάνα και η Σταυρούλα μας άδειάσαν τη σακούλα». Δηλαδή ξοδεύονταν αρκετά πηγαίνοντας καθημερινά στο θέατρο για να βλέπουν της παραστάσεις με τις καλλίγραμμες πρωταγωνίστριες, καθώς ο θίασος έμενε για αρκετό καιρό στο χωριό.

Από τα καφενεία, το μοναστηριακό στην Αγία-Τριάδα, το «κουλοχεραίικο» στην Άνω Γατζέα, και του Σακούλι στον Α΄ι Γιώργη, περάσανε τα ποιο γνωστά μπουλούκια της εποχής, του Παπά, του Αρμάου, του Κυπαρίσιου, του Τσάκωνα, που γνώρισαν μεγάλη επιτυχία και κοσμοσυρροή, όπως γράφει και ο Κώστας Λιάπης στο βιβλίο του «Ο μεγάλος Α’ι’-Γιώργης του Πηλίου»

Και τα πράγματα δεν ήταν πάντα και τόσο πολιτισμένα ώστε οι θεατές να παρακολουθούν με σεβασμό το έργο που παίζονταν. Είχαν γίνει και επεισόδια, όπως σε μια παράσταση που ένας α’ι’γιωργίτης της εποχής ο Σκούρτας παρενοχλούσε την ηθοποιό κατά τη διάρκεια της παράστασης και μάλλον θα έγινε πολύ φορτικός ώσπου ο ηθοποιός τράβηξε το σπαθί του ρόλου εναντίον του, και ο θεατής το έπιασε με τα χέρια του για να αμυνθεί, με αποτέλεσμα νε κόψει της παλάμες του.

Γνωρίζουμε επίσης πώς στη κατοχή σε εκείνα τα κρίσιμα χρόνια, όταν παρέλυσαν οι πόλεις και μάζευαν κάθε πρωί με τα κάρα τους νεκρούς από την πείνα στους δρόμους του Βόλου και τον άλλων πόλεων, στον Αι-Γιώργη δεν έλειψαν τουλάχιστον τα βασικά αγαθά, δεν πείνασε! Είχε κυρίως το λάδι σε αφθονία, χρήσιμο για την επιβίωση, αλλά και ανταλλάξιμο αγαθό για της υπόλοιπες ανάγκες διατροφής. Τα μπουλούκια είχαν βρει την περίοδο εκείνη καταφύγιο στον Αι Γιώργη, και είχαν εγκατασταθεί μόνιμα στο χωριό ώστε είχαν τουλάχιστον διασφαλισμένο το φαί τους. Και έτσι πέρασαν όλη εκείνη την περίοδο ζώντας και παίζοντας κάθε βράδυ στο καφενείο του χωριού.

Πάνω από 50 χρόνια τα θεατρικά μπουλούκια μέσα από τεράστιες δυσκολίες και με τα πενιχρά μέσα που διέθεταν, γαλούχησαν θεατρικά το μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού της περιφέρειας και επηρέασαν αισθητικά και θεματικά τον λεγόμενο εμπορικό κινηματογράφο και την επιθεώρηση.